Trước khi tìm hiểu về liều dùng Amoxicillin 500mg, bệnh nhân cần biết công dụng của loại kháng sinh này. Amoxicillin là kháng sinh diệt khuẩn, cơ chế hoạt động bằng cách liên kết với 1 hoặc nhiều protein gắn penicillin của vi khuẩn, qua đó ức chế quá trình tổng hợp Peptidoglycan. Khi thành tế bào thiếu đi thành phần quan trọng này thì vi khuẩn sẽ bị phân hủy bởi các enzym.

Tương tự các Aminopenicillin khác, Amoxicillin có hoạt tính invitro chống lại đa số các chủng cầu khuẩn yếm khí cả Gram dương lẫn gram âm (ngoại trừ các chủng vi khuẩn bài tiết men Penicillinase), bên cạnh đó là một số chủng trực khuẩn ưa khí/kỵ khí Gram dương và một số loài xoắn khuẩn. Ngoài ra, Amoxicillin 500mg còn có hoạt tính invitro nhạy cảm với một vài loài trực khuẩn ưa khí và kỵ khí Gram âm, đồng thời nhạy cảm với cả Mycoplasma, Rickettsia và vi nấm.

Tình trạng đề kháng chéo hoàn toàn được ghi nhận xảy ra giữa 2 kháng sinh cùng nhóm là Amoxicillin và Ampicillin. Theo thông báo của Chương trình giám sát quốc gia về tình hình kháng thuốc của vi khuẩn gây bệnh thường gặp (ASTS, năm 1998) thì mức độ kháng Ampicillin của E.coli là 66.7%, Salmonella typhi là 50%, Shigella là 57.7%, Acinetobacter spp. là 70.7%, các chủng vi khuẩn đường ruột (như Citrobacter, Enterobacter, Klebsiella, Morganella, Proteus, Serratia…) là 84.1%, liên cầu là 15.4%, các chủng Enterococcus spp. là 13.1% và một số chủng trực khuẩn Gram âm khác (Achromobacter, Chryseomonas, Flavobacterium, Pasteurella,…) là 66.7%. Ngoài ra, các chủng Haemophilus influenzae và Haemophilus parainfluenzae đề kháng kháng sinh ngày càng nhiều.

Thuốc Amoxicillin 500mg được chỉ định trong điều trị các bệnh nhiễm khuẩn do các vi khuẩn còn nhạy cảm như:

• Viêm đường hô hấp;
• Nhiễm trùng đường mật;
• Nhiễm trùng tiêu hoá;
• Nhiễm trùng tiết niệu-sinh dục;
• Liều dùng thuốc Amoxicillin 500mg còn phù hợp còn điều trị một số nhiễm trùng da.

Tuy nhiên, những đối tượng sau không được sử dụng Amoxicillin là:

• Dị ứng hay quá mẫn cảm với Amoxicillin, các Penicillin hay Cephalosporin khác;
• Người bị tăng bạch cầu đơn nhân nhiễm trùng.

Thuốc Amoxicillin 500mg liều dùng phụ thuộc vào nhiều yếu tố, trong đó quan trọng nhất là vị trí nhiễm khuẩn và tuổi của người bệnh.

3.1. Thuốc Amoxicillin 500mg liều dùng cho người lớn

• Nhiễm trùng da do Actinomycosis: 1 viên Amoxicillin 500mg x 3 lần mỗi ngày trong thời gian 6 tháng;
• Nhiễm trùng ngoài da do trực khuẩn than: 1 viên Amoxicillin 500mg x 3 lần uống mỗi ngày;
• Nhiễm Chlamydia: 1 viên Amoxicillin 500mg/lần x 3 lần mỗi ngày trong 7 ngày ở phụ nữ mang thai nhằm mục đích thay thế Azithromycin khi mẫn cảm với kháng sinh Macrolid;
• Viêm bàng quang: 1 viên Amoxicillin 500mg x 3 lần/ngày từ 3-7 ngày;
• Nhiễm trùng tiết niệu: 1⁄2-1 viên Amoxicillin 500mg x 3 lần/ngày trong 3-7 ngày;
• Helicobacter pylori: 2 viên Amoxicillin 500mg x 2-3 lần/ngày trong 14 ngày;
• Bệnh Lyme: 1 viên Amoxicillin 500mg x 3 lần mỗi ngày trong 14-30 ngày;
• Viêm tai giữa: uống 1⁄2 đến 1 viên Amoxicillin 500mg x 3 lần/ngày trong 10–14 ngày;
• Viêm phổi: 1 viên Amoxicillin 500mg x 3 lần mỗi ngày hoặc, thời gian dùng 7-10 ngày;
• Viêm xoang: 1 viên Amoxicillin 500mg x 3 lần/ngày trong vòng 10-14 ngày;
• Viêm da hoặc viêm mô tế bào: uống 1⁄2-1 viên Amoxicillin 500mg x 3 lần/ngày trong vòng 7-10 ngày;
• Nhiễm trùng đường hô hấp trên và viêm phế quản: uống 1⁄2 đến 1 viên Amoxicillin 500mg x 3 lần/ngày, trong vòng 7-10 ngày;
• Viêm amidan hoặc viêm họng do vi khuẩn: Uống 1⁄2 đến 1 viên Amoxicillin 500mg x 3 lần/ngày trong 7-21 ngày.

3.2. Thuốc Amoxicillin 500mg liều dùng cho trẻ em

• Viêm nội tâm mạc: uống 1 liều duy nhất 50mg/kg trước khi thực hiện bất kì thủ thuật nào. Liều tối đa là 2g/lần;
• Dự phòng bệnh than: Liều khuyến cáo là 80 mg/kg/ngày, chia thành các liều bằng nhau và dùng cách nhau mỗi 8 giờ;
• Nhiễm Bacillus anthracis ngoài da: Liều khuyến cáo là 80mg/kg/ngày chia thành 3 lần uống cách nhau mỗi 8 giờ, tối đa 500mg/lần;
• Viêm tai giữa:
  • 4 tuần tuổi đến 3 tháng tuổi: 20-30mg/kg/ngày chia 2 lần uống mỗi 12 giờ;
  • 4 tháng tuổi đến 12 tuổi: 20-50mg/kg mỗi ngày, chia 2-3 lần uống cách mỗi mỗi 8–12 giờ;
  • Viêm tai giữa cấp tính do chủng kháng thuốc mạnh, cụ thể là Streptococcus, có thể cần dùng liều ở mức 80–90 mg/kg/ngày, chia 2 liều bằng nhau dùng cách mỗi 12 giờ;
• Viêm da hoặc nhiễm trùng mô mềm:
  • 4 tuần tuổi – 3 tháng tuổi: 20–30mg/kg/ngày, chia 2 lần uống cách mỗi 12 giờ;
  • 4 tháng tuổi – 12 tuổi: Liều 20–50mg/kg/ngày, chia 2-3 lần uống mỗi 8 đến 12 giờ;
• Nhiễm khuẩn tiết niệu:
  • 4 tuần tuổi – 3 tháng tuổi: 20–30mg/kg/ngày, chia nhiều lần uống mỗi 12 giờ;
  • 4 tháng tuổi – 12 tuổi: 20–50mg/kg/ngày chia uống mỗi 8 đến 12 giờ;
• Viêm phổi: Liều dùng là 40–50 mg/kg/ngày chia nhỏ liều và dùng cách nhau ít nhất 8 giờ

Bệnh nhân sử dụng thuốc Amoxicillin 500mg cần được cấp cứu y tế khẩn cấp nếu xuất hiện các dấu hiệu dị ứng nặng như phát ban, khó thở, phù mặt, môi, lưỡi, hoặc họng.

Một số tác dụng phụ ít nghiêm trọng hơn của Amoxicillin 500mg có thể bao gồm:

• Đau dạ dày, buồn nôn, nôn ói;
• Ngứa âm đạo, tăng tiết dịch âm đạo;
• Đau đầu;
• Sưng lưỡi, đóng màu đen hoặc nổi như “gai” lưỡi.

Một số trường hợp hiếm gặp, người bệnh có khả năng gặp phải một số tác dụng phụ nghiêm trọng hơn, như:

• Có mảng trắng hoặc lở loét trong miệng hoặc trên môi;
• Sốt, sưng hạch, nổi mẩn, ngứa, đau khớp, hoặc cảm giác bị bệnh nói chung;
• Da tái hoặc vàng da, vàng mắt, nước tiểu sẫm màu, sốt, rối loạn hay suy yếu;
• Ngứa ran, tê bì, đau và suy nhược cơ thể nặng;
• Bầm tím, chảy máu bất thường (mũi, miệng, âm đạo hoặc trực tràng), xuất hiện đốm tím hoặc đỏ dưới da;
• Dị ứng da nghiêm trọng, bao gồm sốt, đau họng, sưng mặt hoặc lưỡi, rát mắt, đau da, đi kèm phát ban da đỏ hoặc tím lan rộng (đặc biệt là ở mặt hoặc vùng cơ thể phía trên), gây phồng rộp và bong tróc

Nhìn chung, người lớn tuổi, trẻ em, bệnh nhân có tiền sử bệnh lý nhất định (như bệnh gan, thận, bệnh tim mạch, đái tháo đường, động kinh) hoặc đang sử dụng nhiều loại thuốc khác nhau sẽ có nguy cơ mắc các tác dụng phụ của thuốc Amoxicillin cao hơn bình thường.

Bệnh nhân không nên sử dụng thuốc Amoxicillin 500mg nếu tiền sử từng bị dị ứng với bất kỳ kháng sinh nào thuộc nhóm Penicillin, tiêu biểu như Ampicillin, Cloxacillin, Oxacillin, Penicillin hoặc Ticarcillin.

Trước khi điều trị bằng thuốc Amoxicillin 500mg, bệnh nhân nên thông báo với bác sĩ những vấn đề sau:

• Tiền sử dị ứng với Amoxicillin, các Penicillin hoặc Cephalosporin và bất kỳ loại thuốc nào khác;
• Đang sử dụng các thuốc kê đơn và không kê đơn khác, bao gồm cả thực phẩm chức năng, dược liệu hay viên bổ sung vitamin. Trong đó đặc biệt là một số thuốc như Chloramphenicol, các loại kháng sinh khác và Probenecid. Bác sĩ có thể phải thay đổi liều thuốc Amoxicillin 500mg hoặc theo dõi bệnh nhân cẩn thận để hạn chế tác dụng phụ xảy ra;
• Đang mắc hoặc có tiền sử bệnh lý thận, dị ứng, hen phế quản, sốt mùa hè, nổi mày đay, Phenylceton niệu, bệnh lý gan, Mononucleosis, tiền sử tiêu chảy do kháng sinh, dị ứng với thức ăn hoặc thuốc;
• Các kháng sinh có thể gây tiêu chảy do ảnh hưởng đến hệ vi sinh đường ruột. Nếu bệnh nhân dùng thuốc Amoxicillin 500mg đi tiêu lỏng hoặc có máu trong phân thì hãy ngừng thuốc ngay và đến gặp bác sĩ.

Những lưu ý khi sử dụng thuốc Amoxicillin 500mg trong trường hợp đặc biệt:

• Amoxicillin có thể không gây hại cho thai nhi, do đó bệnh nhân cũng cần hỏi ý kiến bác sĩ nếu đang mang thai hoặc dự định mang thai trong khi điều trị;
• Thuốc có thể truyền qua sữa mẹ và gây hại cho trẻ bú sữa mẹ. Vì vậy, bệnh nhân nên thông báo với bác sĩ nếu đang cho con bú trước khi dùng thuốc này.

Một số tương tác của thuốc Amoxicillin 500mg:

• Probenecid làm kéo dài thời gian đào thải Amoxicillin qua thận;
• Nifedipine làm tăng hấp thu Amoxicillin;
• Allopurinol làm tăng khả năng phát ban của thuốc Amoxicillin 500mg;
• Các kháng sinh kìm khuẩn như Chloramphenicol, Erythromycin, các sulfonamide hay Tetracycline có thể ảnh hưởng đến tác dụng diệt khuẩn của thuốc Amoxicillin 500mg.

Amoxicillin là kháng sinh diệt khuẩn được chỉ định sử dụng trong một số bệnh lý nhiễm trùng. Để nâng cao hiệu quả điều trị và tránh được những tác dụng phụ không mong muốn, người bệnh cần dùng thuốc theo đúng chỉ dẫn của bác sĩ, dược sĩ tư vấn.